ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУДЫҢ ОҢ ЖӘНЕ ТЕРІС ЖАҚТАРЫ:   БОЛАШАҚТЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН ҚИЫНДЫҚТАРЫ  

 Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің https://farabi.university бірегей факультеттердің бірі – Философия және саясаттану факультеті еліміздің қоғамдық-әлеуметтік саласына қажетті мамандарды дайындауда  орасан зор жетістіктерге жетіп отырған факультеттердің бірі болып саналады. Университеттің ең маңызды бөлімшелерінің бірі – Педагогика және білім беру менеджменті кафедрасы ғылым мен білімнің өзара сабақтастығында   болашақ мамандарды кәсіби дайындаудың үлгісін көрсетіп отырған университетіміздің ғылыми-зерттеу  бағытындағы қызметі маңызды.

       Жасанды интеллекті  білім беру, медицина, бизнес және өндірісті қоса алғанда, әртүрлі салаларда қолдану үлкен қызығушылық тудырады, өйткені жасанды интеллекті   тиімділікті айтарлықтай арттырады және көптеген процестерді автоматтандырады. Дегенмен, артықшылықтармен қатар, жасанды интеллекті   енгізу кезінде ескеру қажет кемшіліктер де бар. AI қолданудың негізгі артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастырыңыз:

   Жасанды интеллекті қолданудың артықшылықтары:

• Күнделікті тапсырмаларды автоматтандыру: деректерді өңдеу, есептерді талдау, тапсырмаларды тексеру және құжат айналымын басқару сияқты бұрын көп уақыт пен күш жұмсаған тапсырмаларды орындай алады. Бұл сізге күрделі және шығармашылық тапсырмаларды орындауға уақыт бөлуге мүмкіндік береді.
• Өнімділікті арттыру: жасанды интеллекті жүйелері тапсырмаларды тезірек және адаммен салыстырғанда аз қателіктермен орындай алады. Бұл әсіресе дәлдік пен деректерді өңдеудің жоғары жылдамдығы маңызды өндіріс, логистика және қаржы сияқты салаларда пайдалы.
• Қызметті жекелендіру: деректердің үлкен көлемін талдай алады және нақты пайдаланушылардың қажеттіліктеріне бейімделген шешімдерді ұсына алады. Мысалы, білім беруде жеке оқу жоспарларын құруға және қызмет көрсету саласында жекелендірілген өнімдер мен қызметтерді ұсынуға көмектеседі.
• Деректерді өңдеу және талдау: жасанды интеллекті деректердің үлкен көлемін өңдеу және жасырын үлгілерді анықтау қабілетін айтарлықтай жақсартады. Бұл нарықтағы тенденцияларды болжау, медицинадағы ауруларды анықтау немесе тұтынушылардың мінез-құлқын талдау үшін пайдалы болуы мүмкін.
• Тәулік бойы қол жетімділік: жасанды интеллекті негізіндегі жүйелер демалуды қажет етпестен 24/7 жұмыс істей алады, бұл әсіресе тұтынушыларға қызмет көрсету, қауіпсіздік және процестерді бақылау үшін маңызды.
• Ресурстарды оңтайландыру: жасанды интеллекті пайдалану адам ресурстары, уақыт немесе материалдық активтер болсын, ресурстарды тиімдірек бөлуге көмектеседі. Мысалы, өндірісте жасанды интеллекті материалдық қажеттіліктерді болжай алады және жеткізілім тізбегін басқарудың оңтайлы шешімдерін ұсына алады.

   Жасанды интеллектті қолданудың кемшіліктері:

• Ықтимал жұмыс орындарын жоғалту: Жасанды интеллектінің ең көп талқыланатын кемшіліктерінің бірі-жұмыс орындарын ауыстыру. Әр түрлі салалардағы процестерді автоматтандыру көптеген кәсіптердің қажетсіз болуына әкелуі мүмкін, әсіресе күнделікті және біліктілігі төмен міндеттермен байланысты.
• Этикалық және құқықтық мәселелер: жасанды интеллектіні қолдану этика мен жауапкершілікке қатысты көптеген мәселелерді тудырады. Мысалы, жасанды интеллекті жүйесі жіберген қателіктер үшін кім жауап береді? Жасанды интеллект шешімдерінде біржақтылық пен кемсітушіліктен қалай аулақ болуға болады? Осы және басқа сұрақтар мұқият зерттеуді қажет етеді.
• Үлкен деректер қажеттілігі: жасанды интеллекті сәтті жұмыс істеуі үшін оқу үшін көптеген деректер қажет. Бұл деректердің құпиялылығы мен қауіпсіздігіне қатысты мәселелерді тудырады. Деректерді жинаудағы немесе талдаудағы қателер бұрмаланған нәтижеге әкелуі мүмкін.
• Іске асырудың жоғары құны: жасанды интеллекті технологияларын әзірлеу және енгізу айтарлықтай қаржылық және техникалық ресурстарды қажет етеді. Көптеген компаниялар үшін, әсіресе шағын және орта компаниялар үшін бұл күрделі және қымбат процесс болуы мүмкін.
• Шығармашылықтың шектеулі мүмкіндіктері: жасанды интеллекті деректерді талдауда және белгілі бір тапсырмаларды орындауда жақсы жұмыс істегенімен, ол әлі де шынайы шығармашылыққа, интуицияға және адамның көзқарасын қажет ететін қиын жағдайларды шешуге қабілетті емес.
• Қауіпсіздік қатерлері: жасанды интеллектті қолданудың артуымен кибершабуылдардың жаңа түрлері пайда болады. Хакерлер жасанды интеллекті жүйелерін басқара алады немесе оларды қаржы немесе инфрақұрылымды басқару сияқты шабуылдарды жүзеге асыру үшін пайдалана алады.
• Адам факторы және тәуелділік: жасанды интеллектке шамадан тыс тәуелділік адамдардың кәсіби дағдыларының төмендеуіне әкелуі мүмкін. Егер тапсырмалардың көпшілігі автоматтандырылған болса, адамдар проблемаларды өз бетінше шешу немесе сыни тұрғыдан ойлау қабілетін жоғалтуы мүмкін.

   Қорыта келсек, жасанды интеллекті тиімділікті жақсартуға, жекелендіруге және процестерді автоматтандыруға үлкен мүмкіндіктер береді. Дегенмен, оны пайдалану этикаға, қауіпсіздікке, экономикалық салдарға және деректерді қорғау қажеттілігіне байланысты бірқатар тәуекелдер мен қиындықтармен бірге жүреді. Оның жағымсыз әсерлерін азайту және оң әсерлерін барынша арттыру үшін жауапты және реттелетін ортада жасанды интеллектіні   дамыту маңызды.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ

 «Педагогика және психология» білім беру бағдарламасы,

 4 курс студенті Манабаева С. Б. 

Аға оқытушылар: Рамазанова С. А., Қырғызхан Г. А.